خلاصه دو جلسه اخیر
روشهاي توليد
روشهاي فهم
مرز بين این روشها متصلب نيست و ممكن است با روشهاي توليد هم فهم نظر فقها و آراء آنها آسان شود
روشهاي توليد بالاتر از روش فهم است و هر مقدار سطح شخص بالا برود انتظار از او بيشتر ميشود
اينها در فهم مورد انتظار است:
فهم آرا
تفاوتها
اشتراكات
نحوه استخراج آرا
بعضي وقتها رأي فقيه آشكار است زيرا آنرا بصراحت بيان كرده است
مانند بحث ولايت فقيه در كتب امام خميني
اما مثلا اگر بخواهيم نظر نائيني را درباره ولايت فقيه بدانيم روش ما پيجيده تَر خواهد شد
ممكن است عالمي درباره يك موضوع بحث نكرده باشد اينجا روش ما استنباطي تَر خواهد شد
سوالي كه مطرح شد
آیا ما ميتوانيم از اصول فقه موجود در فقه سياسي استفاده كنیم؟
پاسخ: بله چون گزاره هاي اصول فقه قواعدی كلي است
نسبت بين روش شناسي و دين شناسي
اگر اعتقاد داشته باشيم كه دين در زندگي و علوم كاربردي ندارد ديگر بحث فقه سياسي و روش دين در زندگي مطرح نمي شود
داشتن يا نداشتن اين اعتقاد به تعريف ما از دين برمي گردد
خداوند متعال دين را براي سعادت فرد فرستاده است يا جامعه؟
سعادت تنها با وجود جامعه محقق مي شود زيرا مقومات سعادت در جامعه شكل ميكيرد
به عبارت ديگر صفات اخلاقي در ارتباط با جامعه معنا مي شود
صفاتي مانند سخاوت اخلاص راستگويي و... در صورتيكه فرد تنها باشد محقق نمي شوند.
اجتماعي بودن اخلاق و سعادت مورد نظر دين، محتواي دين است.
فلسفه آفرينش عبادت است
كاملترين عبادت نماز جماعت است
و نماز جماعت نياز به امام دارد
و امام براي تامين امنيت نماز به تشكيل دولت نياز دارد
تشكيل دولت براي اين هدف ضروري است و اين عين سيره رسول اكرم است.
همه احكام و اخلاق اجتماعي است، سيستم است، كل گرا است،
اگر دين را فردي بفهميم اشتباه است و آن را از محتوايش تهي كرده ايم.
حتي در نماز فرادی هم خودمان را عضوي از اجتماع فرض مي كنيم و ميگوييم اياك نعبد و اياك نستعين و نمي گوييم اياك اعبد
به همين خاطر تعريف فقه توسط شهيد صدر تعریف دقیقی است زیرا او ميگويد فقه براي تنظيم حيات انسان است نه صرفا تنظيم افعال مکلفین.
همانطور كه يك چشم پزشك در هنگام مداواي چشم نمي تواند از كل سيستم بدن غافل باشد يك فقيه هم در هنگام دادن حكم و فتوا بايد به كل سيستم دين توجه داشته باشد.
آيه ٢١٣ بقره به ما ميگويد: كان الناس امة واحدة فبعث الله النبيين مبشرين ومنذرين وانزل معهم الكتاب بالحق ليحكم بين الناس فيما اختلفوا
يا آيه ليقوم الناس بالقسط
همه اينها بشر را جامعه فرض كرده است
پیامبر براي سالم بودن جامعه و كاهش نزاع در آن علاوه بر حكم بين انها راهي را به مردم نشان مي دهد تا نزاع به حداقل برسد ، از راه اصلاح انگيزه ها و انديشه ها ليزكيهم ويعلمهم الكتاب والحكمة
خداوند در فرستادن دين و انبيا ما را بريده از جامعه فرض نكرده است بلكه براي تنظيم حيات انسان و فردي كه درون جامعه است و مرتبط با جامعه است
حتي خطاباتي كه در قرآن به پيامبر است بايد اين نكته را در مورد ان مد نظر قرار داد كه پيامبر جداي از جامعه نيست.
دين براي تنظيم جامعه و فردي كه در جامعه است امده.
مابايد دين شناسي خود را مشخص كنيم هم در بخش اخلاق و هم بخش فقه و هم عقائد.
روش شناسي يك بحث روبنايي است كه زيربنا و مبناي ان دين شناسي است
اگر كسي در روش مشكل داشت بايد به زيربناي روش او يعني دين شناسي اش رجوع كرد.
✔️
نهاد خانواده، بهداشت، تعليم و تربيت، حكومت، نهاد اقتصاد
٥ نهادي كه همه قائل به آن هستند و دين همه انها را پوشش مي دهد
جمع بندي
روش شناسي اگر مبتني بر دين شناسي فردي باشد حتي اگر ما خبره باشيم نمي تواند هدف ما را محقق كند.
در مقاله ای که برای ۴ نمره با موضوع معرفی و نقد کتاب نوشته می شود نقاط قوت و ضعف روشي و محتوايي بررسی شود.
مجله آيينه پژوهش براي آشنايي با نقد كتاب مطالعه شود.
٥ نمره سايت
٤ نمره مقاله حداقل ٣٠٠٠ كلمه
١ نمره در كلاس
ده نمره كتبي
منابع امتحان کتبی:
حلقه ۲
اصول فقه حكومتي
بحثهاي كلاس
كتاب اصول فقه حكومتي(تفاوت نظرات اشخاص مثلا)
مقاله روش شناسي فقه سياسي امام
مقاله استاد و اقاي جلالي
