جزوه تولید شده از مباحث کلاسی درس "انسان شناسی اسلامی و مبانی معرفت دینی " استاد سوزنچی مقطع ارشد سال 1394 - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

1.2. نکاتی کلی در سه حوزه تعریف، موضوع و روش مردم شناسی و انسان و معرفی منابعی مفید در این حوزه

نکاتی کلی در سه حوزه تعریف، موضوع و روش مردم شناسی و انسان و معرفی منابعی مفید در این حوزه

از محمد فاضل آقاجانی در جمعه، 3 مهر 1394، 9:53 عصر

                                                    ((بسمه تعالی))

                                        ((نام دانشجو:محمد فاضل آقاجانی))

          نکاتی چند در حیطه انسان شناسی و مردم شناسی برگرفته از مقالات متعددی نظیر:

1-جامعه شناسی، مردم شناسی و مردم نگاری  ژرژ بالاندیه  مترجم: حشمت الله طبیبی

2-انسان شناسی و مردم شناسی  آندره لوروا   مترجم: اصغر عسکری خانقاه

     3-مردم شناسی و روان شناسی هنری   هایده قره یاضی

     4 -مردم شناسی چیست؟   محمدعلی فروغی

     5-مردم شناسی (مطالعه یک کتاب)   فخرالدین شادمان.

((انسان شناسی و مردم شناسی))

تعریف:

انسان شناسی علمی است که به مطالعه زندگی انسان ها می پردازد و خود از دو بخش زیستی و فرهنگی تشکیل شده است:

1-انسان شناسی زیستی: الف:تطورات انسانی:یعنی در مورد انسان ها به عقب برگردیم وببینیم سیر تحولات انسان چگونه بوده است که به مرحله انسان امروزی رسیده است.

                               ب:اختلافات انسانی:{توجه عمده اش به شرایط محیطی و فرهنگی است}:به تفاوت های انسانی به لحاظ ظاهری و....می پردازد.

2-انسان شناسی فرهنگی:الف:مردم شناسی:بررسی فرهنگ جوامع ابتدایی به عنوان یک کل در این بخش مورد مطالعه قرار می گیرد.

                               ب:باستان شناسی:به مطالعه فرهنگ و تمدن انسانی و همچنین اثار و نشانه های به جامانده از ان ها می پردازد.

                               ج:زبان شناسی:نحوه استفاده از زبان در ابحاث اجتماعی در این بخش مورد مطالعه قرار می گیرد.{زبان واسطه وابزار نیست کلمه و زبان مولد معنا است و واقعیت اجتماعی از زبان تولید می شود.}

((موضوع مردم شناسی))

اصل موضوع مردم شناسی مراجعه به جوامع غیر غربی و کوچکتر که به اصطلاح مطرح در مردم شناسی جوامع دیگری بوده است ولی پس از جنگ جهانی مردم چنین موضوعی برای مردم شناسی متصور نبوده است لذا این موضوع را اختصاص به جوامع مدرن دادند منتها موضوعاتی که تشابه به موضوع نخستین داشتند را مورد مطالعه قرار دادند برای مثال:به مطالعه گروه های کوچک و نسبتا مستقل پرداختند و آنها را به طور کامل توصیف می کردند که به این عمل {مردم نگاری} می گویند(مردم نگاری در حقیقت مطالعه جزء و یا مساله ویا مفهوم کوچکی از کل جامعه است برای مثال برای به مسائلی نظیر دین و همبستگی از جمله این مسائل است).

مثال هایی برای جزءنگاری:پرداختن به مسائلی نظیر:اقلیت،شهرک،اداره،مدرسه علمیه،حرم حضرت معصومه(س)،روستا،تیم ورزشی،بچه های یک محله،وبلاگ و....)

مثال هایی برای مساله نگاری:پرداختن به مسائلی نظیر:الگوی نشستن در اتوبوس،الگو و نحوه مواجه با جریمه پلیس،تفسیر مراسم عمامه گذاری طلاب،موانع همگرایی ساکنین در اپارتمانی خاص و....

((روش در مردم شناس))

از جمله ویژگی های مردم شناس عبارتند از:

1-کل نگر بودن:کل نگری عبارت است از مشاهده کل فرهنگ و اجزاء آن و مراد از اجزاء پرداختن به مسائلی نظیر وضعیت اقتصادی،ابزار کشاورزی و.....{علت این امر به این نکته بر می گردد که مردم شناسان وقتی به جوامع کوچک مراجعه می کردند به طور طبیعی فقط توانای دیدن یک کل را دارند و آنرا بررسی می کنند}.

2-ژرفا نگر بودن:همولره زرفا نگری توام با عمقی نگیری است(در جامعه شناسی پهنا نگری مطرح است) ژرفا نگری در جایی مطرح است که فرد مثلا روستایی را انتخاب می کند و مدتی چند را در آنجا به مطالعه و فعالیت می پردازد.

فرق ژرفا نگری با پهنا نگری:در پهنا نگری بحث جامعه آماری و نمونه گیری مطرح است ولی در ژرفا نگری چون معمولا کل ملاحظه می شود لذا کار به نمونه گیری نمی کشد.(در ژرفا نگری ما توانایی تعمیم دادن نتیجه را نداریم ولی در پهنا نگری توانایی تعمیم نتیجه را داریم که همان بحث در حوزه آمار استنباطی است.)از جمله ابزار مورد استفاده در روش های ژرفا نگری مشاهده می باشد(یعنی خود فرد عضوی از یک گروه شود و با آنها زندگی کند تا به نتیجه برسد این همان روش مشاهده مشارکتی است) وهمچنین می توان به مصاحبه به عنوان ابزاری دیگر در این بخش اشاره نمود.

((معرفی چند کتاب در حوزه مردم شناسی))

1-کتاب اورازان  دکتر سیمین دانشور  انتشارات مازیات     (جلال آل احمد)

2-کتاب تات نشین های بلوک زهرا    (جلال آل احمد)

3-کتاب ترو بر باندها      (مالینوفسکی)

پاسخ: نکاتی کلی در سه حوزه تعریف، موضوع و روش مردم شناسی و انسان و معرفی منابعی مفید در این حوزه

از حسین سوزنچی در شنبه، 4 مهر 1394، 4:08 عصر

 

سلام علیکم
ممنون از شما
در مورد مقالات، خوب بود مختصر توضیحی درباره آنها می دادید (شبیه توضیحات حقیر درباره کتبی که معرفی کردم) که معلوم شود اجمالا حاوی چه نکته هایی است و کدامش برای چه کسی ارزش خواندن دارد. 
درباره مقاله اول درصورتی که درباره تفاوت جامعه شناسی با رشته های مردم شناسی و انسان شناسی سخن قابل اعتنایی دارد لطفا در اختیار اعضاء قرار دهید.
التماس دعا

 

پاسخ: نکاتی کلی در سه حوزه تعریف، موضوع و روش مردم شناسی و انسان و معرفی منابعی مفید در این حوزه

از حسین سوزنچی در شنبه، 4 مهر 1394، 5:19 عصر

 

دو فصلنامه ای به نام مجله انسان شناسی که تاکنون ظاهرا 20 شماره اش درآمده (یعنی از 10 سال پیش شروع شده)می توانید نمونه هایی از پژوهشهای کاربردی انسان شناسی در ایران را در آن ملاحظه کنید و خوشبختانه تمام شماره هایش در اینترنت موجود است. آدرس آن
http://www.magiran.com/magarchive.asp?mgID=4675

ضمنا یک سایتی هست با عنوان انسان شناسی و فرهنگ به آدرس
http://anthropology.ir/
که آن گونه که خودش معرفی کرده:

«انسان‌شناسی و فرهنگ» یک نهاد علمی متشکل از اساتید، دانشجویان، اندیشمندان و هنرمندان از رشته‌های مختلفی است که در همکاری با یکدیگر تلاش می‌کنند با بهره‌مندی از مطالعات بین رشته‌ای، رویکرد جدید حوزه‌های فرهنگ را مطالعه نموده و گسترش دهند. این رویکرد از یکسو بر شناخت حوزه‌ها و شاخه‌های علمی در موضوعات گوناگون و از سوی دیگر بر فرهنگ‌های محلی و منطقه‌ای ایران و جهان استوار است. انسان‌شناسی و فرهنگ به وسیله‌ی اشخاص حقیقی (اساتید، دانشجویان، نویسندگان ...) و به صورت داوطلبانه اداره می‌شود.

این مجموعه به عنوان یک مجموعه ترویجی در حوزه علوم اجتماعی، فرهنگی و انسانی، در قالب یک وب‌سایت رسمی، فعالیت خود را با همکاری تعدادی از اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های تهران، از سال 1384 آغاز کرد و به مرور، دامنه فعالیت‌هایش را به سایر دانشگاه‌های داخلی و خارجی گسترش داد. در حال حاضر بیش از 200 استاد و پژوهشگر ایرانی و غیر ایرانی از رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف داخلی و خارجی با آن همکاری کرده و به تولید علمی می‌پردازند. این مجموعه در سیر تحول خود، با هدف مطالعات و ترویج بین‌رشته‌ای در حوزه فرهنگ، به تدریج تبدیل به یک نهاد علمی در فضای واقعی شد و هم‌اکنون (بهمن 1393) فرآیند ثبت آن به عنوان یک انجمن غیردولتی در وزارت کشور، مراحل پایانی خود را طی می‌کند. در ساختار جدید، وب‌سایت، تنها بخشی از فعالیت‎‌های آن بوده و درواقع، سخنگو و نمود بیرونی اهداف و پروژه‌های آنست.


گشت و گذاری در این سایت شما را از فضای بشدت غربزده این رشته مطلع می کند و البته برای کار علمی و آشنایی با این رشته از زوایای گوناگون مقالات خوبی در آنجا پیدا می شود از جمله سخنرانی آقای سلطانی (رئیس بخش زبان در دانشگاه باقرالعلوم) که کمک می کند بفهمیم زبان شناسی چگونه و با چه ملاحظاتی زیر مدخل انسان شناسی قرار می گیرد آدرس سخنرانی ایشان:
http://anthropology.ir/sundays/780